Read God's Word: the Bible

  • What does this tell you about God?
  • What does this tell you about Jesus?
  • What does this tell you about people?
  • If this is true, what difference would it make in your life?
  • Who are five people who you can share your discoveries with?

Luke 1:1-80

1Fi Teofilos waai ate mi Luuk a te fu zula nna yegayega la, ale a marisi gbaka de a te fu. Nuruba yegayega a pii nyi kama ayen ba marisi wie aai meena ale ny tama sunsu la. 2Wie aai meena ate ba marisi la a nyini ka seero baai ale nya a ta nyini ku piilimka po ale a sak nuruba a wie la jigi. 3Dila nyi la, mi ale lagi nina a masi zamsi wiea de a ta nyini a piilimka po la nyi ale soa ate mi poli ayen ku nala kama ate m marisi a meena ate a va chaab a te ni. 4Mi a marisi gbaka de a te fu kama ate fi baga a mi ayen wie aai meena ate ba sak fu la a sum ka wensie. 5Va aai po ate Ayerod a jam chim Judia tka naab la, Juuma Puusika Yenni kpagi wanyi ale jam boro. Wa yoi jam le Zakaria. Wa jam nyini ka kpagi diinaa po kunyi ate Abaija soa la. Zakaria powa yoi jam ale Elizabet. Elizabet me jam ka Juuma Puusika Yenni tomteerma po wanyi le. 6Zakaria ale wa powa a jam ka nuru welensa ale a va Naawen sinsaa nalimnyiini. Ba jam ka wakaasu Naawen jigi ya. 7Wa ale wa powa meena a jam kpa ka nna yegayega, alege ba jam ka biiga, dii nyi la wa powa Elizabet a jam ka kirik. 8Da ye ate ku jam paari Zakaria buuni po wanyi ayen wa jo Juuma Puusika Yenni po a ny kaabka la, ba yaa jam lueri ayen wa Zakaria jo ny kaabka. 9Juuma Puusika Yenni tomteerma a ta ka ba nyeka a va a tom ba tuimaa. Ba yaa nak gba a lueri Zakaria ayen wa ju anta baai nyum ale masa la kukuku zuk a te Naawen. Wa yaa jo Juuma Puusika Yenni po. 10Wa ale diem a jam bo di po la, nuru banni baai ale jam ayen ba puusi Naawen la, a yaa tigsi chaab nna yegayega a jam za dabiaka po a puusi. 11Zakaria ale jam boro pa antaa a nyo bolimu po ayen ba de la, Naawen sabiiloma wanyi a yaa deri jam wa jigi a jam za kukuku jigini juga ge. 12Zakaria ale nya wa la wa yaa deri a chali ygsum. 13Alege sabiilowa a yaa weeni wa ayen, “Zakaria, kan chali ygsum, dii nyi la Naawen a wom fi puusaa kama. Wa be le basi ate fi powa a yik puuk a biak nidabili. Wa dan jam biak, te biika yonni ayen Jn. 14Wa dan biak wa fi ale fi powa ale nuruba yegayega sue le peenti ka nna yegayega. 15Naawen a le basi ate wa chim nuru kpio Naawen nimbie po abe wa kan a nyu daama yaase dapagriga. Naawen Chiika ale sueri wa a nyini wa biam po. 16Wa dan chim wa le basi ate Izirali demma yegayega a basi ba beemu suitaa abe ba man va ba nynwa Naawen. 17Jn ale de Nynwa ni ale pagrim ase Naawen biisiteerwa Elaja ale jam pagra dii la. Wa le jam yik koba ale ba bisa ate ba niak chaab. Wa ale ta baai ale kan a va Naawen siuku la a jam welensa nyamma yammu siuku po. Wa ale gomsi Nynwa nuruma a magsi a te wa.” 18Zakaria a yaa bek sabiilowa ayen, “Mi a le ny ka se a seba ayen fi ale biisi dii la ka wensie? Mi ale m powa a kpa kama.” 19Sabiilowa a yaa weeni wa ayen, “Mi ka Gabriel waai ale a zaani Naawen ni la. Wala abe le tom mu ayen m weeni fu wamasaa de. 20Mi ale weeni fu dii la a le jam chim ka wensie, diipo ale magsi la alege fi ka siaka ale mi ale weeni dii la. Dila nyi la fi le chim ka gaau a ta ga paari wiea de meena nyeka dai.” 21Dila po meena ale nuruma za ka dabiaka po a limsi ayen wa nyini. Ba yaa jam a weeni chaab ayen, “Ka boa ale soa ate wa a beni dkku po dila.” 22Zakaria ale nyini yenni po a za nuru banni meena ni la, wa an jam baga a biisi ate wa yaa pa wa nisimaa a magsi a sak ba. Nuruma ale nya Zakaria ate wa pa wa nisimaa a magsi wiea a sak ba la, ba yaa deri mi ayen wa nya ka wari Juuma Puusika Yenni po nna ase wa goa daasim kama la. 23Zakaria tuimaa daaa ale nueri Juuma Puusika Yenni po la, wa yaa man kuli wa yenni. 24Daa magla ale taam la, wa powa a yaa yik puuk a bo wa yenni po chiisa sinu ale kan nyeemu a ga jigiya. 25Dula jigini Elizabet yaa weeni ayen, “Ygygla de Nynwa a bola maari mu kama. Wa yeeri mu m chiviea po a basi kama nuruba nimbie po.” 26Elizabet puuka ale nya chiisa siyuebi la, Naawen a yaa tom wa sabiilowa Gabriel ayen wa che t kaai ate ba a wi ayen Nazaret ate ka bo Galili la po. 27Nipkbili wanyi ale jam bo dula ate ba a wi ayen Mri. Wa jam siak kama ayen wa yali nida wanyi ate ba a wi wa ayen Josefi. Josefi a jam ka naawa Deevid aabiik. 28Sabiilowa a yaa jam weeni Mri ayen, “Suygini a bo le fu. Nynwa a bo ale fu kama ale niak fu me nna yegayega.” 29Mri ale wom dii ate sabiilowa a weeni wa la, ku yaa daani wa nna yegayega ate wa poli wa wanni kiri ale ka dii la. 30Sabiilowa a yaa man weeni wa ayen, “Mri, kan basi ate fi kpaziim a nagi, dii nyi la Naawen niak fu kama. 31Wa weeni kama ayen fi le yik puuk a biak nidabili. Fi dan jam biak biika, wa yoi ale Yeezu. 32Wa le jam chim ka nuru kpio nna yegayega. Ba le wi wa ayen ka Naawen Kpeeni biik. Ti Nynwa Naawen le bobi wa naam ase wa le jam bobi wa kokpieka Deevid naam buui dila po dila po dii la. 33Wa le jam soa wa kokpieka Jekob aabisaa meena a ta a che diipo meena wuu, ate wa naamu a kan maa kpeglim.” 34Mri a yaa weeni sabiilowa ayen, “Mi a diem ze nida. Ku be le ny ka se ate m yik puuga?” 35Sabiilowa yaa weeni wa ayen, “Naawen le pa ka wa Chiika a nyo fi po abe wa pa wa pagrimu me a lik fu. Biik kaai ate fi ayen fi biak la, nuruba le wi wa ayen ka welensa nyn ale Naawen biik me. 36Be teeri fi suoku Elizabet wari. Nuruba a weeni kama ayen wa ka kirik alege wa ale wa kpasaa meena wa ta ka puuk chiisa siyuebi ale nna. 37Wari karo ate Naawen an baga a ny.” 38Mri yaa weeni ayen, “Naawen dek ale soa mu. Wa yaa be basi ate ku ny ase fi ale weeni dii la.” Sabiilowa yaa deri basi wa ale che. 39Mri yaa deri gomsi a che nna nwuli nwuli a che t kanyi ate ka bo guuta sunsu Judia tka po. 40Wa le ga paari ku jigini la, wa yaa che ga jo Zakaria yenni po ayen wa puusi Elizabet. 41Elizabet ale wom Mri lueluku la, wa biika a yaa deri a labri ponni po. Naawen a yaa basi ate wa Chiika a sueri Elizabet sunummu. 42Ate wa yaa weeni Mri ale lueluk kpio ayen, “Naawen niak fu kama a gaam nipooba meena. Biik kaai ate fi le biak la, Naawen niak wa kama. 43Ka boa ale soa ate wa kpeeni de a ny mi jigiya ate mi Nynwa ma a cheena ayen wa puusi mu? 44Mi ale poom wom fi lueluku la, m biika a deri a labri kama ale supeentik. 45Fi ta supeentik kama, dii nyi la fi ta siaka kama ayen dii ate ti Nynwa Naawen weeni fu la a le sum ny kama.” 46Dula jigini Mri yaa weeni ayen, “Mi a pagi Naawen ale ka m sunum meena. 47Mi sui a peenti kama, ayen Naawen ka m varibasid, 48a teeri mi waai ale ka wa tomteerma po nuru fiik la wari. A ta nyini jinla danni a ta a che waai meena le kasim a wi mi ayen ka supeentik nyn, 49dii nyi la Naawen kpeeni tom ka tuim kpeema a te mu. Wa yonni abe welema kama. 50Wa kasim ta jiirim kama ale baai meena ale a zuli wa la. 51Wa jam pa ka wa pagrimu yegayegaka a yik kanjanta nyam ale ba wie nyeka popola meena a kaasi. 52Wa yik nalim kpeema a yeeri ba naam po ale ge basi ate nuru baai ale kan ta zaana jigi la a man taam de ba ni. 53Wa be maari a te baai ate kom ta ba la andiinta yegayega ale ge a basi ate baai ale jigsi la a chim anjagsa. 54Wa maari tama wa tomteerma Izirali demma a yaa teeri ta jiirim ale Abraham ale wa aabisaa taam wuu ase wa ale jam puulim ale ti kokpiesaa ayen wa le ny dila, a te ba la.” 56Mri ale biisi nueri la wa yaa wari bo ale Elizabet a paari chiisa sita ale ge yaa man kuli wa yenni. 57Elizabet biamu danni ale jam paari la, wa yaa biak nidabili. 58Wa dkdemma ale wa vaanchaama baai ale jam mata wa la, a yaa wom Naawen ale ta jiirim yegayega ale wa dii la ate ba meena ale wa a yaa jam ta supeentik nna yegayega. 59Biika ale jam paari daa naani la nisomma yaa jam ba ale biak wa juijui la ayen ba gebi wa yoanni. Ba ale ny dila a ga nueri la, ba yaa weeni ayen biika me yoi ale Zakaria, ase wa kowa la. 60Alege biika mawa a yaa zri ale weeni ba ayen, “Wa yonni ale Jn.” 61Ba yaa weeni wa ayen, “Nama buuni po waai a karo a ta yoi dila.” 62Ba yaa pa ba nisimaa a magsi a biisi wie ale biika kowa a bek wa ayen, “Fi a yaali ayen fi te biika yonni ayen ka boa?” 63Zakaria yaa weeni ba ayen ba ga ta jaab a jam ate wa marisi. Ba ale ta jaamu a jam la, wa yaa marisi jaamu zuk ayen, “Wa yoi ale Jn.” Nyaku de yaa deri cha ba nna yegayega. 64Zakaria ale marisi a nueri la, wa yaa deri man baga a biisi ate wa yaa te Naawen pimpauk. 65Ba vaanchaama meena ale jam bo dula jigini a mata ba ate ba wom ale Zakaria a man a biisi la, ba yaa jam a chali ygsum nna yegayega ate wapaani de wie a yaa tagli t sii ale jam bo guutaa sunsu Judia tka po la. 66Baai meena ale jam wom la, ku yaa cha ba ate ba yaa pa ku nyo ba suniima po a poli ku wie ale a bek chaab ayen, “Biika de ale chim ka nuru boan choa ase wa nin chimu?” Ba jam a bek wa nyaku de kama dii nyi la, Nynwa Naawen pagrimu a jam bo ale wa kama. 67Naawen Chiika a yaa jam sueri Jn kowa Zakaria ate wa biisi Naawen wiea. Wa yaa weeni ayen, 68“Ti Nynwa waai ale ka tama Izirali Naawenni la, a jam tama jigi kama a vari ti a basi. Ni be basi ate ti a pak wa nyaku de nyi. 69Wa te ti ka nuru kpio waai ale ka naawa Deevid aabiik la. Wa le chim ka ti varibasid. 70Dila po dila po ate Naawen a weeni wa biisiteerma baai ate wa lueri a te wa dek la, ayen ba marisi wa gbaka po ayen, 71wa puulim kama ayen wa le vari ti, ti dachaasa nisima po a basi ale baai ale kisi ti la nisima po a basi. 72Wa man weeni ayen wa le ta jiirim ale ti kokpiesaa abe wa kan ba wa ale ba ale ny noaye kaai ale chaab ayen ba kasim chim wa dek wa nyiini nuruba la. 73Wa jam puulim ka nna pagrik pagriga a te ti kokpieka Abraham ayen wa Naawen le vari ti, ti dachaasa nisima po a basi ate ti a va wa Naawen abe ti kan a chali ygsum. 75Ate tama ale chim nuru welensa ale wayrisima nyam wa jigi ti boka meena po a ta a che. 76M biiga, nuruba le weeni ayen fi ka Naawen kpeeni biisiteer, dii nyi la fi le li de ti Nynwa ni a gomsi wa siuku a magsi te wa, 77abe fi weeni ayen Nynwa le vo wa nuruma tuimbaataa a te ba ate ba nya varibasika. 78Ti Naawenni ka jiirim yegayega nyn. Tama, a ny ase ti bo ka legi po ate kum yaa pa bu yisuku a ligi ti la. Naawen varibasika abe a ny ase ka vari ale boro a veenti a yaa dak siuku a sak ti ayen ti baga a nya suygini la.” 80Zakaria biika, Jn yaa chim zuak a pagra ale wa nyi ale wa chiik a yaa basi wa yenni ale ge che jo sagini po a bo dula jigini a ta ga paari da dii dai dek ate wa nyini piilim boro a sak Izirali demma la.
Read More